Nowa ekspozycja dla gibbońców białolicych została uroczyście otwarta w dniu 15 września 2022 roku. Budowa twała 2 lata. Ekspozycja nosi nazwę Vadtha ni, co w języku laotańskim oznacza Świątynię Gibbońców. Budynek został tak zbudowany, by przypominał opuszczoną świątynię, stopniowo pochłonianą przez las.
Zoo Ostrava hoduje hoduje gibbońce białolice od 2002 roku. Dotychczas zamieszkiwały stosunkowo ciasne ekspozycje pozbawione naturalnej roślinności w starym pawilonie naczelnych. Stary pawilon wzniesiony w 1966 roku nie nadaje się już do użytku i jest przeznaczony do rozbiórki.
Teraz gibbońce mają do dyspozycji nowe ponadczasowe obiekty hodowlane połączone z rozległymi wybiegami. Gibbońce w koronach drzew poruszają się brachiacją za pomocą długich kończyn przednich i jednym susem przemierzą nawet odległość 6m. Zatem ich ekspozycja zawiera wysokie drzewo i wiele elementów linowych. Dzięki większej przestrzeni i zieleni warunki hodowli gibbońców są teraz bardziej zbliżone do naturalnych.
Gibboniec białolicy (Nomascus leucogenys)
Zamieszkuje lasy tropikalne północnego Wietnamu i Laosu. Lubi owoce, liście, pączki drzew, małe żyjątka. Żyje w grupach rodzinnych składających się z jednego samca, jednej samicy i ich młodych. Samiec i samica "śpiewają" w duecie. Para melodyjnym nawoływaniem, wzmacnianym przez mały worek gardłowy, zaznacza swoje terytorium i zacieśnia więzy rodzinne. Samiec jest czarny z białymi plamami na policzkach. Samica jest beżowa z białymi i czarnymi częściami na głowie.
Samica rodzi jedno młode, które początkowo jest ubarwione jak matka. Po sześciu miesiącach zaczyna zmieniać kolor na czarny. U dorastających samic czerń zmienia się z powrotem na żółto-brązową.
Gibboniec białolicy jest jednym z najbardziej zagrożonych gibonów. Wylesianie lasów pierwotnych doprowadziło do fragmentacji siedlisk i z tego powodu gatunek ten występuje na wolności już tylko na nielicznych, oddzielonych od siebie terenach na północy Wietnamu i Laosu. Poszczególne populacje są od siebie izolowane, co może prowadzić do niepożądanego namnarzania osobników spokrewnionych, z tym połączonej degradacji genetycznej, szerzenia się mutacji i chorób w populacji. Bezpośrednim zagrożeniem są również nielegalne połowy na mięso i handel młodymi. Kłusownicy często zabijają rodziców broniących swoje młode.
Tak więc czynność ludzka doprowadziła do tak radykalnego zmniejszenia populacji, że gibboniec białolicy został wpisany na Czerwoną Listę IUCN między krytycznie zagrożone gatunki.
Wybieg zewnętrzny gibbońce dzielą z aksisami bengalskimi (Hyelaphus porcinus porcinus), które są naszym gościom dobrze znane z Safari.
W świątyni można podziwiać też zwinne wiewiórki smugowce chińskie (Tamiops swinhoei) i malutkie pstropióry obrożne (Arborophila torqueola). Część akwateraryjną zamieszkuje jaszczurka krokodylowa (Shinisaurus crocodilurus vietnamensis) i drobne rybki kardynałki chińskie (Tanichthys albonubes).
Aksis bengalski (Hyelaphus porcinus porcinus)
jest jednym z najmniejszych jeleniowatych. W kłębie mierzy do 75 cm a jego masa dochodzi do 50 kg. Poroże z trzema odnogami na tykach dorasta do długości 60 cm.
Aksis bengalski jest również nazywany jeleniem świńskim. Nazwę tę zawdzięcza dość krępej posturze i nietypowemu jak na jelenia sposobowi biegania z głową pochyloną do ziemi, zwłaszcza w chwili zagrożenia . Nawet gdy idzie wolno, kiwa głową na boki.
Żyje w wysokiej trawie słoniowej na terenach zalewowych dużych rzek Azji Południowej (Indus, Ganges, Brahmaputra, Mekong). Unika lasów i skupisk drzew. Aksisy bengalskie dobrze pływają i chętnie chronią się w wodzie w razie niebezpieczeństwa. Żerują w nocy zjadając głównie trawy, lubi też liście i owoce. Zwykle żyje samotnie lub w grupach do trzech osobników. Samce znakują swe terytoria substancjami zapachowymi. Jeśli trawa słoniowa zostanie wypalona i powstanie otwarta przestrzeń, to aksisy okresowo skupiają się w większe chmary.
Po 7-8 miesiącach ciąży samica zwykle rodzi jedno cętkowane młode. Młode opuszcza matkę zazwyczaj w wieku sześciu miesięcy i wtedy też zmienia się jego ubarwienie na typowe dla zwierząt dorosłych.
Niegdyś ten bardzo liczny gatunek, w ostatnich latach stał się rzadki, głównie ze względu na regulację rzek (tamy), co spowodowało, że tereny zalewowe i sawanny zarosły lasem. Na Czerwonej Liście figuruje jako gatunek zagrożony wyginięciem (Endangered), zwaszcza z powodu regulacji rzek i zanikania podmokłych łąk.
Smugowiec chiński (czasem zwany wiewiórką chińską) (Tamiops swinhoei)
To mały nadrzewny gryzoń (masa do 85 g) żyjący w lasach na terenach górskich Chin i Azji Południowo-Wschodniej. Przed chłodem chroni go gęsta sierść z żółtymi pręgami na plecach i długi puszysty ogon. O półmroku poszukuje orzechów i nasion, smakołyki te chowa także na zapas. Lubi też nektar imbiru. Żyje w parach lub małych grupach rodzinnych. Porozumiewa się całą gamą dźwięków. Samica w dziuplach drzew rodzi zwykle 3-4 młode nawet 2-3 razy w roku.
Jaszczurka krokodylowa (Shinisaurus crocodilurus vietnamensis)
Dochodzi do 40 cm długości. Swą nazwę zawdzięcza bardzo charakterystycznej pokrywie łuskowej ciała, w której obecne są powiększone, guzikowate osteodermy.
Samiec jest zazwyczaj bardziej jaskrawo ubarwiony niż samica, zdobi go też bardziej widoczny deseń na ciele. Odżywia się głównie dużymi bezkręgowcami i niewielkimi wodnymi kręgowcami. Prowadzi samotniczy tryb życia a z partnerem spotyka się tylko w okresie godowym. Samiec jeszcze zwyraźnia kolory aby zainteresować samicę. To gatunek jajożyworodny. Po 8-12 miesiącach ciąży samica rodzi od 2 do 7 dużych, dobrze rozwiniętych, bardzo aktywnych młodych. Jaszczurkom krokodylowym zagraża wylesianie, zanieczyszczenia zbiorników wodnych, oraz kłusownictwo. Gady te są wyszukiwane przez terrarystów, mają też zastosowanie w tradycyjnej medycynie wschodniej.
Pstropiór obrożny (Arborophila torqueola)
Ten niewielki ptak grzebiący (masa samca dochodzi do 390 g) zamieszkuje lasy w wąskim pasie od zachodnich Himalajów do północnego Wietnamu. Występuje w Indiach, Nepalu, Bhutanie, Tybecie, Birmie, Tajlandii i Wietnamie. Naukowcy rozróżniają 5 podgatunków tego kuraka.
Pstropiór żeruje w podszycie leśnym i między liściami szuka nasion i bezkręgowców. Żyje w parach, lub małych grupkach rodzinnych. Samce odznaczają się bardziej pstrym upierzeniem niż samice. Ich głowę, w odróżnieniu od samic, zdobi ruda „korona“. Samica zwykle składa 3 - 5 białych jaj w kulistym gnieździe na ziemi. Po 24 dniach wykluwają się brązowe pisklęta.
Hodowlą aksisów bengalskich zajmujemy się od 2013 roku, ale dopiero roku 2024 doczekaliśmy się narodzin młodych. W naszym stadzie hodowlanym ekspozycji Vadtha ni trzy łania urodziły po jednym młodym - są to dwa samce i jedna samica.
Młode u aksisów bengalskich:
Gibbońce na wybiegu:
